علی بامری

اشاره بثواب و عقاب و عدل او

ثواب از فضل خداست و عقاب از عدل او، بدین سبب، مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ خَیْرٌ مِنْها وَ مَنْ جاءَ بِالسَّیِّئَةِ فَلا یُجْزَى الَّذِینَ عَمِلُوا السَّیِّئاتِ إِلَّا ما کانُوا یَعْمَلُونَ‏ 1، و همچنین، مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها وَ مَنْ جاءَ بِالسَّیِّئَةِ فَلا یُجْزى‏ إِلَّا مِثْلَها 2، و در موضع دیگر: مَثَلُ الَّذِینَ یُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ کَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنابِلَ فِی کُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ وَ اللَّهُ یُضاعِفُ لِمَنْ یَشاءُ 3.

اما قومى هستند که از حیز فضل‏اند، یُبَدِّلُ اللَّهُ سَیِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ‏ 4 و بازاء ایشان آنها که، حَبِطَتْ أَعْمالُهُمْ‏ 5. و قومى هستند که از حیز عدلند، فَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَیْراً یَرَهُ وَ مَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ شَرًّا یَرَهُ‏ 6، و بازاء ایشان آنهائى که لاجرم، أَنَّهُمْ فِی الْآخِرَةِ هُمُ الْأَخْسَرُونَ‏ 7 در شأن ایشان است. و همچنین قومى را، یُؤْتِکُمْ کِفْلَیْنِ مِنْ رَحْمَتِهِ‏ 8 و قومى را، سَنُعَذِّبُهُمْ مَرَّتَیْنِ‏ 9 و قومى را در ثواب، یُضاعَفُ لَهُمْ وَ لَهُمْ أَجْرٌ کَرِیمٌ‏ 10، و قومى را، یُضاعَفُ لَهُمُ الْعَذابُ‏ 11. و این تفاوت بسبب تفاوتیست که در سیئات و حسنات باشد نسبت با هر قومى که، «حسنات الابرار سیئات المقربین» 12. و از سیئه آدم تا سیئه‏ابلیس تفاوت بسیار است، در خبر است که، «ضربة على یوم الخندق توازى عمل الثقلین» 13. پس بالاى همه ثوابها ثواب کسانى است که بحکم آن جهان خودى‏خود را در بازند، «و فوق کل بر بر حتى یقتل الرجل فى سبیل اللّه» 14 همچنانکه بالاى همه عقابها عقاب کسانى است که بحکم آن جهانى خودى‏خود را زیان کنند، الَّذِینَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ‏ 15. آنها که اعمال ایشان با ثواب متحد است اهل فوز اکبراند، فَلا تَعْلَمُ نَفْسٌ ما أُخْفِیَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْیُنٍ‏ 16 ایشان راست، «ما لا عین رأت و لا اذن سمعت و لا خطر على قلب بشر» 17 ایشان از صواب منزه‏اند؛ چه دنیا و آخرت بر مرد خدا حرامست، «الدنیا حرام على اهل الآخرة و الآخرة حرام على اهل الدنیا و هما حرامان على اهل اللّه» 18.

*** پس این است آنچه تحریرش درین وقت دست داد. انتظار بینندگانى که درین فصلها نظر کنند آنست که دعاى خیر دریغ ندارند و اصلاح بسهوهائى که قابل بصلاح باشد بجاى آورند. اللّه ولى التوفیق‏ سُبْحانَ رَبِّکَ رَبِّ الْعِزَّةِ عَمَّا یَصِفُونَ‏ وَ سَلامٌ عَلَى الْمُرْسَلِینَ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ‏ 19.

یادداشت‏ها

(1)- هر کس کار نیکو کند، پاداشش به از آن است و هر کس کار بد کند، بدکاران را جز آنچه مى‏کردند کیفر ندهند. (قصص 28/ 42)

(2)- هر کس کار نیکو کند او را ده چندان پاداش است، و هر کس کار بد کند، جز همانند آن او را کیفر ندهند. (انعام 6/ 160)

(3)- داستان آنان که مالهاشان را در راه خدا میدهند همچون داستان دانه‏ایست که هفت خوشه رویانید در هر خوشه‏اى صد دانه و خدا براى هر که بخواهد مى‏افزاید. (بقره 2/ 261)

(4)- خدا بدیهاشان را به خوبى بدل میکند. (فرقان 25/ 70)

(5)- کارهاشان باطل شد. (بقره 2/ 217)

(6)- پس هر کس بسنگینى مورچه‏اى کار نیکو کند آن را مى‏بیند، و هر کس بسنگینى مورچه‏اى کار بد کند آن را مى‏بیند. (زلزله 99/ 8)

(7)- ایشان در جهان دیگر خود زیانکارترینند. (هود 11/ 22)

(8)- شما را دو چندان از رحمت خود مى‏دهد. (حدید 57/ 28)

(9)- بزودى ایشان را دو بار عذاب کنیم. (توبه 9/ 101)

(10)- ایشان را دو چندان بیفزاید و ایشان را پاداشى گرانقدر است.

(حدید 47/ 18)

(11)- عذاب را بر ایشان دو چندان کند. (هود 11/ 20)

(12)- خوبى‏هاى نیکان، بدیهاى نزدیکان (خدا) است. (حدیث)

(13)- ضربه شمشیر على (ع) در روز (جنگ) خندق با کارهاى (نیک) جن و انس برابرى مى‏کند. (حدیث)

(14)- و بالاى هر نیکى، نیکی‏ایست تا مرد در راه خدا کشته شود، (بالاتر از کشته شدن در راه خدا نیکى‏اى نیست.) (حدیث)

(15)- آنان که خویش را به زیان افکندند. (انعام 6/ 12)

(16)- پس هیچ کس نمى‏داند که براى ایشان از روشنائى چشم (به پاداش کارهاى نیکشان) چه پنهان داشته شده است. (سجده 32/ 17)

(17)- آنچه چشمى ندیده و گوشى نشنیده و بر دل بشرى نگذشته. (حدیث)

(18)- دنیا بر اهل آخرت حرام است و آخرت بر اهل دنیا حرام است و هر دو بر اهل خدا حرامند.

(19)- خدا، صاحب توفیق است، منزه است پروردگار تو، پروردگار بى‏همتا از آنچه (او را) وصف مى‏کنند و درود بر فرستادگان و ستایش خداى راست پروردگار جهانیان.